Αμνιοκέντηση ή αμνιοπαρακέντηση

Τι είναι η αμνιοκέντηση;

Η αμνιοκέντηση ή αμνιοπαρακέντηση είναι μια επεμβατική εξέταση προγεννητικού ελέγχου κατά την οποία λαμβάνουμε μια μικρή ποσότητα αμνιακού υγρού από τη μήτρα της εγκύου διαμέσου του κοιλιακού τοιχώματος με τη βοήθεια μιας λεπτής βελόνας. Το αμνιακό υγρό, είναι η ουσία που περιβάλει το έμβρυο μέσα στη μήτρα. Είναι πλούσιο σε ζωντανά εμβρυικά κύτταρα και άλλες πρωτεΐνες. Έτσι μας παρέχει πολλές πληροφορίες για την υγειά του μωρού πριν καν γεννηθεί. Η αμνιοκέντηση μπορεί να είναι διαγνωστική αλλά και θεραπευτική.

Σε ποιες περιπτώσεις χρειάζεται να κάνω αμνιοκέντηση;

H αμνιοκέντηση δεν πραγματοποιείται σε κάθε έγκυο ανεξαιρέτως. Θα σας συστήσει να την κάνετε μόνο όταν συντρέχουν συγκεκριμένοι λόγοι ώστε το όφελος που θα αποκομίσουμε από αυτήν να είναι επαρκώς μεγαλύτερο από τις πιθανές επιπλοκές που την συνοδεύουν. Τέτοιες περιπτώσεις  είναι οι εξής:

1. Γονιδιακός έλεγχος
   

   Η αμνιοκέντηση κατέχει σημαντικό ρόλο στη διερεύνηση χρωμοσωμικών ανωμαλιών του εμβρύου που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κάποια γενετική πάθηση όπως το σύνδρομο Down. Ανάγκη γονιδιακού ελέγχου έχουν οι γυναίκες που:

• Είναι άνω των 40 ετών. Έχει φανεί ότι η πιθανότητα μιας εγκύου να κυοφορεί έμβρυο με κάποια γονιδιακή μετάλλαξη αυξάνεται μετά την ηλικία των 35 ετών. ‘Έτσι, η αμνιοκέντηση προτείνεται σχεδόν πάντα σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα. Πλέον το όριο έχει αυξηθεί στα 40 έτη.

• Έχουν ύποπτα ευρήματα σε εξετάσεις ρουτίνας του προγεννητικού ελέγχου που διερευνούν την πιθανότητα του εμβρύου να πάσχει από κάποια χρωμοσωμική ανωμαλία π.χ αυχενική διαφάνεια και Papp-a

• Έχουν ιστορικό χρωμοσωμικής ανωμαλίας ή ανωμαλίας διάπλασης του κεντρικού νευρικού συστήματος (εγκέφαλος και σπονδυλική στήλη) του εμβρύου σε προηγουμένη εγκυμοσύνη

• Έχουν οικογενειακό ιστορικό κάποιας γενετικής πάθησης ή είναι γνωστό ότι οι ίδιες ή ο σύντροφός τους φέρει παθογόνα γονίδια.

2. Αξιολόγηση της αναιμίας του εμβρύου κατά την ανοσοποίηση Rhesus.
   

   Πρόκειται για μια σπάνια επιπλοκή κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα της μητέρας παράγει αντισώματα ενάντια στις πρωτεΐνες που βρίσκονται στην επιφάνεια των ερυθρών αιμοσφαιρίων του εμβρύου. Αφορά μητέρες με rhesus αρνητικό που κυοφορούν έμβρυα με rhesus θετικό. Η πρώτη εγκυμοσύνη συνήθως κυλάει ομαλά. Η δεύτερη εγκυμοσύνη απαιτεί στενή παρακολούθηση ώστε να μην εκδηλώσει σοβαρή αναιμία το έμβρυο.

3. Αξιολόγηση του αμνιακού υγρού για μόλυνση
   

   Η χοριοαμνιονίτιδα είναι η φλεγμονή των εμβρυικών υμένων. Πρόκειται για μια σοβαρή μαιευτική επιπλοκή που αυξάνει κατά πολύ την πιθανότητα προώρου τοκετού. Όταν η κλινική εικόνα δεν αρκεί για να θέσουμε με βεβαιότητα τη διάγνωση (πυρετός, ταχυσφυγμία της εγκύου και του εμβρύου), προχωρούμε σε αμνιοκέντηση. Το αμνιακό υγρό καλλιεργείται προς αναζήτηση του υπευθύνου μικροβίου.

4. Θεραπεία
   

   Σε περιπτώσεις που το αμνιακό υγρό βρίσκεται σε μεγαλύτερη ποσότητα από την φυσιολογική (πολυυδράμνιο), η αμνιοκέντηση μπορεί να επιδιορθώσει το πρόβλημα.

Πότε πραγματοποιείται η αμνιοκέντηση;

Η αμνιοκέντηση που αποσκοπεί στο γονιδιακό έλεγχο του εμβρύου πραγματοποιείται μεταξύ 15^ης και 20^ης εβδομάδας κύησης. Αμνιοκέντηση που πραγματοποιείται πριν την 15^η εβδομάδα συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών.

Αντίθετα, όταν θέλουμε να διερευνήσουμε την ωρίμανση των πνευμόνων του εμβρύου, η αμνιοκέντηση γίνεται μεταξύ 32^ης και 39^ης εβδομάδας κύησης. Πριν τις 32 εβδομάδες, οι πνεύμονες του εμβρύου δεν είναι ούτως ή άλλως ώριμοι.

Πως πραγματοποιείται;

Κατά την εξέταση, η έγκυος είναι ξαπλωμένη σε ύπτια θέση. Όταν η αμνιοκέντηση γίνεται πριν την 20 εβδομάδα κύησης, η ουροδόχος κύστη είναι γεμάτη. Αντίθετα, όταν πραγματοποιείται μετά την 20 εβδομάδα, η κύστη πρέπει να είναι άδεια για να αποφύγουμε τον τραυματισμό της. Όπως αναφέραμε, η λήψη του αμνιακού υγρού γίνεται με μια λεπτή βελόνη, η οποία διαπερνά τη μήτρα δια μέσου της κοιλιάς. Η διαδικασία πραγματοποιείται πάντα υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση. Με αυτόν τον τρόπο εντοπίζουμε την ακριβή θέση του εμβρύου στη μήτρα, ώστε να αποφύγουμε τον τραυματισμό του κατά την εισαγωγή της βελόνας. Η ποσότητα του υγρού που αναρροφούμε εξαρτάται από την εβδομάδα κύησης και το λόγο που πραγματοποιείται η εξέταση.  Συνήθως δεν ξεπερνά τα 20 ml. Στη συνέχεια, το υγρό μεταφέρεται στο εργαστήριο για ανάλυση.

Είναι επώδυνη διαδικασία;

Γενικά, η αμνιοκέντηση δεν είναι επίπονη διαδικασία. Η βελόνα εισάγεται σε ένα σημείο με μικρή νεύρωση. Επομένως, η γυναίκα μπορεί να αισθανθεί μια ήπια ενόχληση ή κράμπες όπως εκείνες της περιόδου, οι οποίες φυσιολογικά συνεχίζονται και για λίγες ώρες μετά την εξέταση. Ωστόσο, η ψυχολογική φόρτιση και το άγχος που βιώνει η έγκυος είναι έντονα. Έτσι, κάθε γυναίκα να αντιλαμβάνεται με διαφορετικό τρόπο την εξέταση και τον πόνο που αυτή  προκαλεί.

Πως θα είμαι μετά την εξέταση;

Μετά την εξέταση, είναι σημαντικό να ξεκουραστείτε και να απέχετε από οποιαδήποτε σωματική δραστηριότητα, ιδιαίτερα την έντονη, για τουλάχιστον 3 μέρες. Η σεξουαλική επαφή, εφόσον δεν περιορίζεται λόγω κάποιας επιπλοκής στην εγκυμοσύνη, μπορεί να ξεκινήσει μετά την 10 ημέρα, πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού. Είναι φυσιολογικό να αισθάνεστε ήπια ενόχληση και κράμπες για λίγες ώρες μετά την εξέταση, για τα οποία ο γιατρός θα σας συστήσει κάποιο παυσίπονο. Είναι σημαντικό να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας σε περίπτωση που εμφανίσετε:

• Απώλεια αίματος ή αμνιακού υγρού δια του κόλπου
• Κράμπες που διαρκούν αρκετές ώρες μετά την διαδικασία
• Πυρετό
• Ερεθισμό, ερυθρότητα και τοπική αύξηση θερμοκρασίας στο σημείο εισαγωγής της βελόνας
• Απουσίααίσθησηςκινήσεωντουεμβρύου

Υπάρχουν κίνδυνοι στην αμνιοκέντηση;

Όπως κάθε άλλη επεμβατική διαδικασία, η αμνιοκέντηση συνοδεύεται από κάποιους πιθανούς κίνδυνους. Παρόλα αυτά, η πιθανότητα εμφάνισης κάποια επιπλοκής είναι μικρότερη από 1%. Στις επιπλοκές αυτές ανήκουν, η αποβολή, ο πρόωρος τοκετός, ο τραυματισμός της μητέρας ή του εμβρύου, η μόλυνση της μήτρας, η μετάδοση κάποιου λοιμώδους νοσήματος της μητέρας στο έμβρυο π.χ HIV εφόσον η μητέρα είναι ήδη φορέας. Για αυτό το λόγο, η αμνιοκέντηση πρέπει να πραγματοποιείται μόνο όταν τα ευρήματα που προκύπτουν είναι καθοριστικά για την μετέπειτα διαχείριση της εγκυμοσύνης.

Πλέον η αμνιοκέντηση που γίνεται για γονιδιακό έλεγχο μπορεί να αντικατασταθεί σε μερικές μόνο περιπτώσεις από το γονιδιακό έλεγχο του εμβρύου με μητρικό αίμα. Πρόκειται για μια μη επεμβατική εξέταση, κατά την οποία λαμβάνουμε κύτταρα του εμβρύου από την κυκλοφορία της μητέρας, μέσω μιας απλής αιμοληψίας.