Αυτοεξέταση μαστών

Η αυτοεξέταση μαστών είναι η εξέταση του στήθους από την ίδια τη γυναίκα. Επιτρέπει στην γυναίκα να γνωρίζει το στήθος της και τα χαρακτηριστικά του. Έτσι, μπορεί να εντοπίσει άμεσα οποιαδήποτε αλλαγή θα μπορούσε να υποδηλώνει κάποια πάθηση. Πριν ξεκινήσετε την αυτοεξέταση ως ρουτίνα, είναι απαραίτητο να επισκεφτείτε ένα γιατρό, ο οποίος θα σας πει τι είναι φυσιολογικό και τι όχι για το δικό σας μαστό.

Οι γνώμες για τη χρησιμότητα της αυτοεξέτασης μαστών διίστανται. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι δεν προσφέρει πολλά, αφού η επιβίωση των γυναικών από καρκίνο του μαστού δεν έχει βελτιωθεί χάρις αύτη. Ωστόσο 4 στις 10 γυναίκες που διαγνώστηκαν με καρκίνο μαστού απευθυνθήκαν στο γιατρό μετά από κάποιο εύρημα που οι ίδιες εντόπισαν στο στήθος τους. Η αυτοεξέταση μαστών λοιπόν δίνει σιγουριά και ασφάλεια στις γυναίκες. Για αυτό, είναι χρήσιμο να γνωρίζετε πως γίνεται σωστά.

Πότε πρέπει να γίνεται η αυτοεξέταση μαστών ;

Η αυτοεξέταση μαστών ιδανικά γίνεται μια φορά το μήνα. Για γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, καλό είναι να γίνεται 7^η με 14^η μέρα του κύκλου. Στο διάστημα αυτό, το στήθος είναι λιγότερο πρησμένο και ευαίσθητο στην πίεση και η εξέταση γίνεται πιο ευκολά. Γυναίκες στην εμμηνόπαυση μπορούν να την πραγματοποιούν οποιαδήποτε μέρα, αρκεί να είναι σταθερά μια φορά το μήνα. Η αυτοεξέταση του στήθους δεν διαρκεί πάνω από 15 λεπτά.

Ποια τα βήματα της;

Η αυτοεξέταση του μαστού πραγματοποιείται σε 3 βήματα:

1. Οπτική αξιολόγηση μπροστά στον καθρέπτη.

Σταθείτε μπροστά από τον καθρέπτη με τα χέρια χαλαρά στο πλάι. Παρατηρείστε το στήθος σας προσεκτικά από μπροστά και στη συνέχεια γυρίστε στο πλάι δεξιά και αριστερά.

Στη συνέχεια σηκώστε να χέρια και τοποθετήστε τα πίσω από το κεφάλι. Πάλι παρατηρείτε τους μαστούς στον καθρέπτη από όλες τις πλευρές. Αν το στήθος σας είναι μεγάλο, σηκώνετε ελαφρά ώστε να δείτε το δέρμα από κάτω.

Μπορείτε να κάνετε το ίδιο ενώνοντας και πιέζοντας τις παλάμες σας στο ύψος του μετώπου.

Στο βήμα αυτό αξιολογούμε αλλαγές στο μέγεθος, το σχήμα, το χρώμα του στήθους. Παρατηρούμε για εξογκώματα, βαθουλώματα και αλλαγές στην υφή του δέρματος. Παρατηρούμε και τις ρώγες αν είναι επίπεδες, στρέφονται προς τα έσω ή κοιτούν σε διαφορετική κατεύθυνση από ότι συνήθως.

2. Ψηλάφηση σε όρθια θέση

Ξεκινώντας, τοποθετούμε το ένα χέρι μας πίσω από το κεφάλι και με το άλλο ψηλαφούμε τον αντίθετο μαστό. Χρησιμοποιούμε τα 3 μεσαία δάχτυλα-όχι τα ακροδάχτυλα- και με μικρές κυκλικές κινήσεις φροντίζουμε να καλύψουμε όλη την επιφάνεια του κάθε μαστού. Μπορούμε να ψηλαφούμε σε οριζόντια διεύθυνση ώστε να είμαστε σίγουροι ότι δεν αφήσαμε κάποιο σημείο. Σε κάθε σημείο εφαρμόζουμε μικρή, μεσαία και σταδιακά μεγαλύτερη πίεση κάθε φορά. Έτσι ψηλαφούμε επιφανειακά κοντά στο δέρμα, μετά σε βαθύτερα στρώματα και τέλος κοντά στο θωρακικό τοίχωμα και τις πλευρές.

Δεν παραλείπουμε την περιοχή κάτω από τις μασχάλες, όπου εφαρμόζουμε τις ίδιες κινήσεις.

3. Ψηλάφηση σε ύπτια θέση

Στο τέλος  της εξέτασης, ξαπλώνουμε πάνω σε μια σταθερή επιφάνεια και ακολουθούμε την ίδια διαδικασία με αυτή στο βήμα 2. Σε ύπτια θέση ο ιστός του μαστού κατανέμεται ομοιόμορφα στο θωρακικό τοίχωμα. Έτσι, μπορούμε να ανιχνεύσουμε κάποια μάζα που δεν ήταν ψηλαφητή προηγουμένως.

Στο τέλος της αυτοεξέτασης πιέζουμε τις θηλές. Εκροή υγρού, πρέπει να αναφέρεται.

Η ψηλάφηση έχει σαν στόχο την εύρεση κάποιας ύποπτης μάζας. 8 στις 10 φορές, το εύρημα δεν πρέπει να μας ανησυχεί. Οι περισσότερες παθήσεις του μαστού είναι καλοήθεις.

Πότε χρειάζεται να απευθυνθώ στο γιατρό;

Οποιαδήποτε αλλαγή εντοπίσετε στους μαστούς σας κατά την αυτοεξέταση, χρειάζεται περεταίρω αξιολόγηση. Τα ευρήματα που είναι πιο ανησυχητικά είναι:

• Ψηλαφητή μάζα, σκληρή, με ακανόνιστα όρια που δεν είναι επώδυνη κατά την ψηλάφηση. Δεν μετακινείται κατά τις κινήσεις των άνω άκρων και του μαστού. Φαίνεται να είναι κολλημένη στο θώρακα ή στο δέρμα. Το μέγεθος της παραμένει σταθερό και τα χαρακτηριστικά της δεν μεταβάλλονται σύμφωνα με την περίοδο. Η μάζα μπορεί να ψηλαφάται στο μαστό ή στην μασχάλη.
• Αλλαγή στην υφή του δέρματος του μαστού ή στο μέγεθος του ενός εκ των δύο μαστών. Σκληρό δέρμα, με όψη φλοιού πορτοκαλιού ή με βαθουλώματα μπορεί να υποδηλώνουν κακοήθεια. Κόκκινο πρησμένο δέρμα με τοπικά αυξημένη θερμοκρασία είναι σημεία φλεγμονής
• Εισολκή της θηλής που δεν υπήρχε πριν. Εξίσου ανησυχητικό είναι το αιματηρό ή ορώδες έκκριμα θηλής όταν δεν ασκείται πίεση σε αυτήν.

Μπορεί η σωστή αυτοεξέταση μαστών να αντικαταστήσει τον ετήσιο προληπτικό έλεγχο;

Η μαστογραφία είναι η μόνη μέθοδος που μπορεί να ανιχνεύσει έγκαιρα κάποια κακοήθεια πρώτου αυτή γίνει ψηλαφητή. Συνεπώς, είναι αναντικατάστατη. Ωστόσο η αυτοεξέταση μαστών, όταν συνδυάζεται με την μαστογραφία, βοηθάει τη γυναίκα να καταλάβει τι είναι φυσιολογικό για αυτήν ώστε να αναφέρει οποιαδήποτε αλλαγή έγκαιρα. Μην ξεχνάμε ότι με τη αυτοεξέταση μαστών μπορούμε να εντοπίσουμε και μη κακοήθεις βλάβες που δεν φαίνονται με  την μαστογραφία π. χ μαστίτιδα. Τέλος, η αυτοεξέταση είναι ο μόνος τρόπος παρακολούθησης των μαστών σε γυναίκες νεαρής ηλικίας όπου η ετήσια μαστογραφία δεν προτείνεται.