Δυσμηνόρροια ή πόνος περιόδου

Τι είναι η δυσμηνόρροια;

Με τον όρο δυσμηνόρροια αναφερόμαστε στον πόνο και τη δυσφορία που αισθάνεται μια γυναίκα κατά τη διάρκεια της περιόδου (εμμηνορρυσιακού της κύκλου). Η δυσμηνόρροια ή πόνος περιόδου, είναι μια από τις συνηθέστερες διαταραχές της περιόδου. Ταλαιπωρεί περισσότερο από το 50% του γυναικείου πληθυσμού. Η ένταση του πόνου που βιώνει κάθε γυναίκα ποικίλει και μπορεί να είναι από ήπια, ως και  σοβαρή. Κάποιες φορές την δυσκολεύει στην καθημερινότητά της. Διακρίνουμε 2 είδη δυσμηνόρροιας: την πρωτοπαθή και την δευτεροπαθή δυσμηνόρροια.

• Πρωτοπαθής δυσμηνόρροια
  Η πρωτοπαθής δυσμηνόρροια είναι ο πόνος εκείνος που δεν οφείλεται σε κάποια γυναικολογική πάθηση. Σχετίζεται με τη φυσιολογική διαδικασία του εμμηνορρυσιακού κύκλου. Εμφανίζεται την πρώτη μέρα της περιόδου και διαρκεί 2-3 ημέρες. Είναι ο κυριότερος τύπος δυσμηνόρροιας και ταλαιπωρεί κυρίως γυναίκες που διανύουν την εφηβεία, ή τη δεύτερη δεκαετία της ζωής τους. Τις περισσότερες φορές, τα συμπτώματα γίνονται πιο ήπια με την πάροδο των ετών, καθώς και μετά από μια εγκυμοσύνη. Αν και προκαλεί αρκετή δυσφορία, είναι μια κατάσταση που δεν ενέχει κινδύνους για την γονιμότητα και γενικότερα την υγεία μιας γυναίκας.
• Δευτεροπαθής δυσμηνόρροια
  Σε αντίθεση με την πρώτη περίπτωση, η δευτεροπαθής δυσμηνόρροια είναι σύμπτωμα κάποιας γυναικολογικής πάθησης. Ο πόνος εμφανίζεται λίγες ημέρες πριν την έναρξη της περιόδου και μπορεί να συνεχιστεί έως και το τέλος αυτής. Αφορά κυρίως γυναίκες μεγαλύτερων ηλικιών, ενώ τα συμπτώματα τείνουν να επιδεινώνονται με την πάροδο των ετών, όσο η κατάσταση που την προκαλεί παραμένει αθεράπευτη.

Τι προκαλεί δυσμηνόρροια;

Η πρωτοπαθής δυσμηνόρροια οφείλεται στην αύξηση των επιπέδων των προσταγλανδινών στην κυκλοφορία. Οι προσταγλανδίνες είναι μια κατηγορία ορμονών που εκκρίνονται από το εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας και είναι υπεύθυνες για τη σύσπαση της κατά την περίοδο και κατά τον τοκετό. Καθώς η μήτρα συσπάται, πιέζονται τα αγγεία που την τροφοδοτούν με αίμα και μειώνεται παροδικά η παροχή οξυγόνου σε αυτήν. Αυτή η μείωση του οξυγόνου, ιδιαίτερα όταν η σύσπαση είναι πολύ έντονη, οφείλεται για την εκδήλωση του πόνου. Τα επίπεδα των προσταγλανδινών αρχίζουν να αυξάνουν 1-2 μέρες πριν την έναρξη της περιόδου και φτάνουν στα μέγιστα επίπεδα τις πρώτες μέρες της περιόδου. Για αυτό το λόγο, ο πόνος που οφείλεται σε δυσμηνόρροια είναι πιο έντονος τις πρώτες μέρες αυτής.
Η δευτεροπαθής δυσμηνόρροια μπορεί να οφείλεται σε πολλές καταστάσεις, στις οποίες ανήκουν κυρίως:

• Ενδομητρίωση: η ενδομητρίωση είναι μια πάθηση στην οποία το ενδομήτριο (ο υμένας που επενδύει εσωτερικά τη μήτρα), αναπτύσσεται και εκτός της μήτρας, όπως στις σάλπιγγες, στις ωοθήκες, στην ουροδόχο κύστη, ή ακόμη και στο έντερο.
• Αδενομύωση: είναι μια κατάσταση στην οποία το ενδομήτριο αναπτύσσεται στο εσωτερικό μυϊκό τοίχωμα της μήτρας.
• Ινομυώματα: πρόκειται για καλοήθεις όγκους που αναπτύσσονται στο εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας, ή βρίσκονται προσκολλημένα σε αυτήν.
• Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα
• Πυελική φλεγμονή, η οποία εκτείνεται στις σάλπιγγες και στη μήτρα.

Πως εκδηλώνεται η δυσμηνόρροια;

Το κύριο σύμπτωμα της δυσμηνόρροιας είναι ο πόνος. Εντοπίζεται χαμηλά στην κοιλιά, αλλά μπορεί να αντανακλάται και χαμηλά στην πλάτη, στους μηρούς ή στους γοφούς. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, όταν πρόκειται για πρωτοπαθή δυσμηνόρροια ο πόνος εμφανίζεται την πρώτη μέρα του κύκλου, κορυφώνεται το πρώτο 24ωρο και υποχωρεί σε 1-2 μέρες, ενώ όταν υπάρχει κάποια γυναικολογική πάθηση ξεκινάει νωρίτερα και διαρκεί πολύ περισσότερο. Ο πόνος μπορεί να είναι συνεχής και σταθερός ή μπορεί να είναι διαλείπων, δηλαδή να έρχεται και να φεύγει (π.χ. να εμφανίζεται με την έναρξη της ροής). Εκτός από τον πόνο μπορεί να υπάρχουν ναυτία, εμετός, πονοκέφαλοι ή και κόπωση.

Δεν πρέπει να συγχέουμε την δυσμηνόρροια με το προ-εμμηνορρυσιακό σύνδρομο. Το προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο είναι ένα σύνολο από συμπτώματα παρόμοια με αυτά της δυσμηνόρροιας, τα οποία όμως εμφανίζονται λίγες ως αρκετές μέρες πριν την περίοδο και σχετίζονται με την υπερευαισθησία στην ορμόνη προγεστερόνη, η οποία εκκρίνεται από το σώμα μετά την ωορρηξία.

Πως γίνεται η διάγνωση;

Σε περίπτωση που βιώνετε έντονο πόνο, όπως αυτόν που περιγράψαμε, είναι καλό να επισκεφτείτε έναν γυναικολόγο. Με τη λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού, της πυελικής εξέτασης και ενός κολπικού υπερηχογραφήματος, ο γιατρός θα μπορέσει να διαπιστώσει την ύπαρξη κάποιας γυναικολογικής πάθησης που θα μπορούσε να προκαλεί τον πόνο, και να συστήσει την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή.

Tι περιλαμβάνει η θεραπεία;

Η πιο συχνή μέθοδος αντιμετώπισης της δυσμηνόρροιας είναι η χορήγηση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ). Είναι μια κατηγορίας αναλγητικών φαρμάκων που στοχεύουν τις προσταγλανδίνες. Τα ΜΣΑΦ δεν ενδείκνυνται για όλες τις γυναίκες (π.χ σε διαταραχές πήξης του αίματος, άσθμα, διαταραχές του στομάχου), επομένως καλό είναι να τα λαμβάνετε με ιατρική οδηγία. Σε άλλες περιπτώσεις, ο γιατρός μπορεί να συστήσει τη λήψη ορμονικής θεραπείας, όπως είναι τα αντισυλληπτικά δισκία, τα διαθερμικά επιθέματα ή τα σπιράλ με προγεστερόνη. Στις περιπτώσεις όπου η δυσμηνόρροια είναι δευτεροπαθής και ο πόνος δεν ανακουφίζεται με παυσίπονα ή ορμονικά σκευάσματα, ο γυναικολόγος μπορεί να προτείνει τη θεραπεία της ίδιας της πάθησης, όπως την αφαίρεση των ινομυωμάτων ή την αφαίρεση των έκτοπων εστιών ενδομητρίωσης. Ανάλογα με το ιστορικό κάθε γυναίκας, η θεραπεία ποικίλει, ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί και συνδυασμός των παραπάνω μεθόδων. Άλλες συντηρητικές μέθοδοι που μπορούν να ανακουφίσουν τον πόνο περιλαμβάνουν:

• Θερμά επιθέματα που εφαρμόζονται χαμηλά στην κοιλιά ή στην πλάτη
• Ζεστά ντους
• Ήπιας έντασης άσκηση όπως το περπάτημα, που βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος και μειώνει τον πυελικό πόνο
• Ξεκούραση και αποφυγή του στρες
• Γιόγκα

Συμπερασματικά, αν και η ύπαρξη πόνου είναι φυσιολογική και αναμενόμενη κατά την εμμηνορρυσία, μπορεί να μην είναι πάντα τόσο αθώα. Είναι σημαντικό, ιδιαίτερα όταν ο πόνος σας εμποδίζει στην καθημερινότητά σας, παρακολουθείστε την εξέλιξη του και απευθύνθείτε σε γυναικολόγο προκειμένου να μπορέσετε να τον διαχειριστείτε όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά.