Ενδομήτριοι πολύποδες της μήτρας

Ο ενδομήτριοι πολύποδες της μήτρας είναι από τις  πιο συχνές καλοήθεις νόσους του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος. Εκτιμάται ότι το 10%-20% των γυναικών κατά τη διάρκεια της ζωής τους θα εμφανίσουν κάποιο πολύποδα, ενώ ο πολύποδας ευθύνεται για το 25% των περιπτώσεων όπου υπάρχει αυξημένη ποσότητα αίματος κατά την περίοδο.  Αν και τις περισσότερες φορές δεν εξελίσσονται σε καρκίνο και δεν απειλούν άμεσα την ζωή της γυναίκας, δημιουργούν άλλα προβλήματα που μπορεί να υποβιβάζουν την ποιότητα της καθημερινότητάς της.

Τι είναι οι ενδομήτριοι πολύποδες της μήτρας ;

Οι πολύποδες είναι καλοήθεις όγκοι που αναπτύσσονται στο εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας, το ενδομήτριο. Το μέγεθός τους ποικίλει από ορισμένα χιλιοστά, ως αρκετά εκατοστά. Μπορεί να είναι μισχωτοί, δηλαδή να «κρέμονται» από το εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας, ή να έχουν επίπεδη βάση. Όταν ο πολύποδας είναι μισχωτός, υπάρχει πιθανότητα να προεξέχει από το κανάλι του τραχήλου προς τον κόλπο.

Συμπτώματα από πολύποδες της μήτρας

• Αρκετές φορές, οι πολύποδες είναι ασυμπτωματικοί και ανευρίσκονται τυχαία κατά τον γυναικολογικό έλεγχο. Όταν εμφανίζουν συμπτώματα, αυτά εξαρτώνται από το μέγεθος και τη θεση τους και μπορεί να είναι:
• Διαταραχές της εμμηνορρυσίας. Σε αυτές μπορεί να ανήκουν η αυξημένη ποσότητα αίματος κατά την περίοδο, η αυξημένη διάρκεια ροής και η ανωμαλία στη συχνότητα εμφάνισης της.
• Αιμορραγία ανάμεσα στις περιόδους. Μπορεί να αφορά λίγες κηλίδες αίματος (spotting) ή να πρόκειται για μεγαλύτερης ροής αιμορραγία όπως αυτή της περιόδου.
• Κολπική αιμορραγία στην εμμηνόπαυση
• Υπογονιμότητα. Ανάλογα με τη θέση του, ο πολύποδας μπορεί να αποφράσει τις σάλπιγγες, δυσκολεύοντας τη διέλευση του ωαρίου ή να εμποδίζει την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου στη μήτρα.
• Δυσμηνόρροια (πόνος κατά τη διάρκεια της περιόδου), όταν οι πολύποδες είναι μισχωτοί και προβάλλουν προς τον κόλπο.

Ποιες γυναίκες εμφανίζουν πολύποδες;

Οι πολύποδες εμφανίζονται κυρίως σε γυναίκες ηλικίας 40-50 ετών. Μπορεί να δημιουργηθούν και μετά την εμμηνόπαυση, ενώ σπάνια θα τους συναντήσουμε σε γυναίκες ηλικίας μικρότερης των 20 ετών. Παράγοντες που φαίνεται να ευνοούν την ανάπτυξη πολυπόδων είναι οι εξής:

• Η υψηλή αρτηριακή  πίεση
• Η παχυσαρκία
• Το ιστορικό εμφάνισης πολυπόδων
• Η λήψη θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης μετά την εμμηνόπαυση
• Η λήψη ταμοξιφένης, ενός φαρμάκου που λαμβάνεται για τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού.

 Πως δημιουργούντα οι ενδομήτριοι πολύποδες της μήτρας;

Δεν γνωρίζουμε ακριβώς τι είναι αυτό που οδηγεί στην ανάπτυξη πολυπόδων. Φαίνεται ότι η ανάπτυξη τους επηρεάζεται από τα επίπεδα οιστρογόνων στον οργανισμό. Τα οιστρογόνα είναι οι ορμόνες που προκαλούν την πάχυνση του ενδομητρίου και προετοιμάζουν τη μήτρα να φιλοξενήσει το ωάριο, εφόσον αυτό γονιμοποιηθεί. Με τον ίδιο τρόπο που αυξάνεται το ενδομήτριο υπό την επήρεια των οιστρογόνων, φαίνεται να αυξάνεται και το μέγεθος των πολυπόδων.

 Διάγνωση

Τις περισσότερες φορές, οι πολύποδες ανευρίσκονται κατά τον υπερηχογραφικό έλεγχο. Ωστόσο το διακολπικό υπερηχογράφημα  δεν μας επιτρέπει πάντα να θέσουμε ακριβή διάγνωση, ιδιαίτερα σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας που παρουσιάζουν πάχυνση του ενδομητρίου. Σε αυτήν την περίπτωση,  ίσως χρειαστεί να προχωρήσουμε σε πιο επεμβατικές μεθόδους διάγνωσης  όπως η υστεροσκόπηση.

Η  υστεροσκόπηση, περιλαμβάνει την εισαγωγή ενός λεπτού σωλήνα που φέρει κάμερα στο άκρο του, στο εσωτερικό της μήτρας.  Με αυτόν τον τρόπο, ο γιατρός έχει μια λεπτομερή εικόνα του εσωτερικού της μήτρας και μπορεί να εντοπίσει ανωμαλίες της μήτρας, όπως κάποιο πολύποδα, ινομύωμα κλπ. Η υστεροσκόπιση, σε αντίθεση με το διακολπικό υπερηχογράφημα δεν πραγματοποιείται στα πλαίσια του προληπτικού γυναικολογικού ελέγχου, αλλά εφόσον η ασθενής αναφέρει κάποια ανωμαλία της περιόδου ή μετά από κάποιο εύρημα κατά τον υπέρηχο το οποίο θέλουμε να αξιολογήσουμε περισσότερο.

Η τελική διάγνωση τίθεται με τη λήψη δείγματος για βιοψία, όπου θα επιβεβαιωθεί η ύπαρξη πολύποδα και ο τύπος του.

Θεραπεία ενδομήτριοι πολύποδες της μήτρας

Μικροί πολύποδες που δεν προκαλούν συμπτώματα είναι πιθανόν να υποχωρήσουν από μόνοι τους χωρίς να χρειαστούν χειρουργική αφαίρεση. Ωστόσο, οι πολύποδες που προκαλούν έντονη αιμορραγία στην περίοδο ή ενέχουν τον κίνδυνο καρκίνου πρέπει να αντιμετωπίζονται άμεσα. Αφαίρεση ενός πολύποδα γίνεται και στην περίπτωση που μια γυναίκα επιθυμεί να μείνει έγκυος, καθώς η ύπαρξη του θα μπορούσε να επηρεάζει αρνητικά τη γονιμότητα της. Οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν:

• Φαρμακευτική αγωγή: φάρμακα που βοηθούν στη ρύθμιση της ισορροπίας των ορμονών μπορούν να χρησιμοποιηθούν προσωρινά για την ανακούφιση των συμπτωμάτων.  Ωστόσο, τα συμπτώματα θα επιστρέψουν με τη διακοπή της αγωγής.
• Υστεροσκοπική αφαίρεση Πολύποδα: Είναι σήμερα η ενδεδειγμένη θεραπεία για τους ενδομήτριους πολύποδες.Πρόκειται για την ίδια διαδικασία που περιγράψαμε παραπάνω (Υστεροσκόπηση), με τη διαφορά ότι πραγματοποιείται ταυτόχρονα και αφαίρεση του πολύποδα. Η προετοιμασία για μια θεραπευτική υστεροσκόπηση διαφέρει από τη διαγνωστική.
• Απόξεση: αφαιρούμε τυφλά όλο το ενδομήτριο συμπεριλαμβανομένων και των πολυπόδων. Είναι τυφλή μέθοδος που δεν οδηγεί πάντα σε επιτυχή αφαίρεση του πολύποδα, και χρησιμοποιείται ολοένα και λιγότερο.
• Υστερεκτομή: περιλαμβάνει αφαίρεση ολόκληρης της μήτρας και πραγματοποιείται εφόσον έχουν βρεθεί καρκινικά κύτταρα στον πολύποδα. 

Φεύγει ο πολύποδας με την περίοδο.

Σε σπάνιες περιπτώσεις, αν ο πολύποδας έχει λεπτή βάση (μισχωτός) υπάρχει περίπτωση με τις συσπάσεις της μήτρας να αποκοπεί και να φύγει. Τα συμπτώματα εξαφανίζονται για λίγο καιρό. Όμως η βάση του πολύποδα παραμένει και αυτός θα δημιουργηθεί σε λίγο καιρό δημιουργώντας σιγά-σιγά τα ίδια συμπτώματα.