Φυσιολογικός Τοκετός
O Φυσιολογικός τοκετός είναι ο τρόπος που έχει επιλέξει η φύση για να γεννά η γυναίκα. Έτσι το σώμα των γυναικών έχει σχεδιαστεί για να γεννήσουν με φυσιολογικό τοκετό. Το σχήμα της λεκάνης, οι ορμόνες, οι ισχυροί μύες και όλα τα όργανα συνεργάζονται για να σας βοηθήσουν να φέρετε το μωρό σας στον κόσμο. Το σώμα σας προετοιμάζεται τον τελευταίο μήνα της εγκυμοσύνης για τον τοκετό. Σε αυτή την προετοιμασία παίρνουν μέρος:
- Οι συσπάσεις Braxton Hicks. Είναι αυτό το σφίξιμο της μήτρας και στη συνέχεια η χαλάρωση που νιώθετε τον τελευταίο μήνα. Είναι συσπάσεις που προετοιμάζουν την μήτρα
- Οι Αλλαγές στον τράχηλο τον τελευταίο μήνα μαλακώνει και γίνεται λεπτότερος, προετοιμάζοντας τον για τη διαστολή. Αυτή η αλλαγή περιλαμβάνει την αλλαγή της σύστασης του. Ίνες κολλαγόνου αντικαθίσταται με ελαστίνη. Αυτό κάνει τον τράχηλο ιδιαίτερα ελαστικό και βοηθάει στην διαστολή.
- Η Εμπέδωση, όταν το μωρό σας μετακινείται πιο κάτω στην λεκάνη καθώς το κεφάλι σφηνώνεται, πάνω στον τράχηλο που χαλαρώνει, έτοιμο για την γέννηση.
Και τέλος η ρήξη υμένων είναι η τελευταία προετοιμασία για τον φυσιολογικό τοκετό.
Η διαδικασία του τοκετού μπορεί να διαιρεθεί σε 3 στάδια:
Διαστολή τραχήλου . 1ο στάδιο
Ο φυσιολογικός τοκετός αρχίζει με την έναρξη των συστολών και τελειώνει, το 1ο στάδιο όταν ο τράχηλος έχει πλήρη διαστολή. Περίπου 10 cm. Αυτό το στάδιο διαιρείται σε 2 φάσεις.
Την 1η φάση διαστολής τραχήλου που ονομάζεται «λανθάνουσα» και την 2η φάση που ονομάζεται «ενεργή». Κατά την διάρκεια της 1ης φάσης ο τράχηλος λεπταίνει, μαλακώνει και αρχίζει να διαστέλλεται. Αυτή η φάση ακολουθείται από την 2η που ονομάζεται «ενεργή» και ξεκινάει όταν η διαστολή έχει φθάσει 4cm. Στην «ενεργή» φάση οι συστολές είναι πιο συχνές, διαρκούν περισσότερο, είναι πιο έντονες και ονομάζονται συσπάσεις. Σε αυτή τη φάση ο τράχηλος διαστέλλεται γρηγορότερα. Στην αρχή της 2ης φάσης συνήθως “σπάνε τα νερά” έχουμε ρήξη υμένων.
Λανθάνουσα φάση διαστολής τραχήλου
Μόλις ξεκινήσουν οι συσπάσεις σε τακτά χρονικά διαστήματα και ο τράχηλος αρχίζει να διαστέλλεται και ξεκινά ο φυσιολογικός τοκετός. Σπάνια ο φυσιολογικός τοκετός μπορεί να ξεκινήσει χωρίς προειδοποίηση, με συσπάσεις ρυθμικές ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Συνήθως ξεκινούν ασυντόνιστα και γίνονται βαθμιαία ισχυρότερες, διαρκούν περισσότερο και έρχονται συχνότερα. Οι συστολές ή συσπάσεις διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα. Ενώ στην αρχή, οι συσπάσεις επαναλαμβάνονται περίπου κάθε 10 λεπτά και διαρκούν περίπου 30 δευτερόλεπτα. Φτάνοντας στο τέλος της λανθάνουσας φάσης, οι συστολές επαναλαμβάνονται κάθε 5 λεπτά περίπου και διαρκούν από 40 έως 60 δευτερόλεπτα.
Αυτές οι συστολές δεν είναι επώδυνες. Έχετε την ευχέρεια να συζητάτε ακόμα και να περπατάτε χωρίς ιδιαίτερο πρόβλημα. Μερικές γυναίκες δεν τις καταλαβαίνουν καθόλου ενώ για άλλες είναι πιο επώδυνες. Αυξάνονται οι κολπικές εκκρίσεις οι οποίες μπορούν να χρωματιστούν με αίμα (αιματηρή βλέννα). Αυτό συμβαίνει γιατί ο τράχηλος με την διαστολή του αποκολλάται από τους εμβρυϊκούς υμένες και έτσι υπάρχουν μερικές σταγόνες από αίμα στις κολπικές εκκρίσεις.
Η λανθάνουσα φάση τελειώνει όταν η διαστολή του τραχήλου φθάσει στα 4cm. Η διάρκεια αυτής της φάσης ποικίλει. Εξαρτάται από την ωριμότητα του τραχήλου και από την ένταση των συστολών. Αν η εγκυμοσύνη έχει ολοκληρωθεί χρονικά και το μωρό έχει κατέβει στην λεκάνη τότε ο τράχηλος είναι ώριμος, μαλακός και διαστέλλεται εύκολα. Αν οι συστολές είναι περιοδικές με σταθερή συχνότητα (5-10 λεπτών) και ικανοποιητική ένταση τότε αυτό το στάδιο διαρκεί από 4 έως 8 ώρες.
Αν ο τράχηλος είναι πολύ ώριμος ή δεν είναι ο πρώτος τοκετός είναι πιθανόν να διαρκέσει και λιγότερο. Στη συνέχεια ο φυσιολογικός τοκετός συνεχίζει με την ενεργή φάση.
Ενεργή φάση διαστολής τραχήλου
Μετά τα 4cm διαστολής αρχίζει η «ενεργός» φάση του φυσιολογικού τοκετού. Οι συστολές πλέον είναι συχνότερες, ισχυρότερες, διαρκούν περισσότερο και ονομάζονται συσπάσεις. Με την έναρξη αυτού του σταδίου οι περισσότερες γυναίκες επιλέγουν την επισκληρίδιο αναισθησία, μέθοδο κατά την οποία δημιουργείται περιοχική αναισθησία η οποία εξαλείφει τον πόνο όχι όμως την αίσθηση και την κίνηση των ποδιών. Για τις γυναίκες που δεν επιλέγουν την επισκληρίδιο αυτό το στάδιο είναι το δυσκολότερο καθώς οι συσπάσεις είναι έντονες, διαρκούν αρκετά και είναι πολύ συχνές. Περίπου μία σύσπαση κάθε 2 με 3 λεπτά. Αυτό το στάδιο διαρκεί περίπου 4- 6 ώρες για τον 1ο τοκετό και ο τράχηλος διαστέλλεται από τα 4cm έως τα 10cm. Η oxytocin που χρησιμοποιείται για την αύξηση των οδυνών μειώνει αυτό τον χρόνο ενώ η επισκληρίδιος τον αυξάνει.
Εξάλειψη τραχήλου
Το τελευταίο στάδιο της διαστολής του τραχήλου από τα 8 έως τα 10cm ονομάζεται εξάλειψη τραχήλου. Είναι το πιο δύσκολο μέρος της διαστολής αφού σε αυτή την περίοδο οι συσπάσεις είναι εντονότατες, διαρκούν περίπου 1 λεπτό και έρχονται κάθε λεπτό. Κατά την διάρκεια της εξάλειψης το μωρό αρχίζει να κατεβαίνει στο γεννητικό σωλήνα συμπιέζοντας την κύστη και το έντερο. Αυτό δημιουργεί το συναίσθημα της πίεσης στην πύελο οπότε οι περισσότερες γυναίκες νιώθουν την ανάγκη να «σπρώξουν».
Αν το κεφάλι του εμβρύου είναι σχετικά μικρότερο από την λεκάνη τότε κατεβαίνει στο γεννητικό σωλήνα αρκετά νωρίτερα προτού ολοκληρωθεί η διαστολή. Έτσι η γυναίκα έχει την ανάγκη να «σπρώξει» πολύ νωρίτερα. Άλλα μωρά κατεβαίνουν αργότερα, έτσι σε αυτές τις περιπτώσεις δεν υπάρχει αίσθημα πίεσης στην κύστη ή στο έντερο. Κάθε γυναίκα είναι διαφορετική και κάθε έμβρυο επίσης. Γι αυτό κανένας τοκετός δεν είναι ίδιος με κάποιον άλλον.
Οι γυναίκες με επισκληρίδιο αναισθησία δεν έχουν κανένα από αυτά τα συμπτώματα. Το μόνο που αισθάνονται είναι μια μικρή πίεση. Μετά την ενεργή φάση ο φυσιολογικός τοκετός συνεχίζει με την εξώθηση.
Φυσιολογικός Τοκετός 2ο στάδιο.
Ο φυσιολογικός τοκετός αρχίζει μόλις ο τράχηλος διασταλεί πλήρως και τελειώνει με την γέννηση του μωρού. Το 2ο στάδιο ονομάζεται στάδιο εξώθησης, γιατί το μωρό εξωθείται στο γεννητικό κανάλι έως ότου ολοκληρωθεί ο τοκετός και η έξοδος του εμβρύου.
Η διάρκεια ενός φυσιολογικού τοκετού σε γυναίκα που δεν έχει ξανά γεννήσει διαρκεί κατά μέσο όρο 12 έως 14 ώρες. Αυτός ο χρόνος υπολογίζεται αν δεν χρησιμοποιηθούν φάρμακα για τον πόνο (επισκληρίδιος) ή μητροσυσπαστικά (oxytocin) που επιβραδύνουν ή επιταχύνουν τον τοκετό. Ενώ για τις γυναίκες που έχουν ξανά γεννήσει (2ο –3ο παιδί) η μέση διάρκεια είναι περίπου 8 ώρες.
Εξώθηση του εμβρύου
Η εξώθηση ξεκινά όταν ο τράχηλος είναι πλήρως δια τεταμένος 10cm. Με την εξώθηση ξεκινά η κάθοδος του κεφαλιού του εμβρύου στο γεννητικό σωλήνα (περίπου 15cm) και τελειώνει με την γέννηση του μωρού.
Κατεβαίνοντας το μωρό μέσα στο γεννητικό σωλήνα δίνει την αίσθηση στην έγκυο να «σπρώξει» αφού το κεφάλι πιέζει τα όργανα του περινέου. Αυτό συμβαίνει καθώς προχωράει το κεφάλι του εμβρύου και κατεβαίνει όλο και χαμηλότερα στο γεννητικό σωλήνα. Άλλες φορές προτρέπουμε την γυναίκα να εξωθήσει, ώστε να κατέβει το μωρό γρηγορότερα. Άλλες, αφήνουμε την μήτρα να κάνει αυτή τη δουλειά. Έτσι η έγκυος μπορεί να χαλαρώσει. Αυτό βέβαια εξαρτάται από την εξέλιξη του τοκετού. Αν και η γυναίκα είναι εξαντλημένη, η ενθάρρυνση ότι σε λίγο θα δει το μωρό της, την κάνει να συνεργάζεται περισσότερο. Το στάδιο αυτό είναι το δυσκολότερο.
Τοκετός εμβρύου
Από αυτό το σημείο και μετά θα πρέπει να εξωθείτε με ελεγχόμενη πίεση. Έτσι το μωρό θα γλιστρήσει μαλακά και δεν θα τραυματίσει το αιδοίο. Σε αυτό το σημείο αν το κεφάλι του μωρού είναι μεγαλύτερο από τη διάμετρο του αιδοίου γίνεται μια μικρή τομή (επισιοτομή) ώστε να μην τραυματιστεί το αιδοίο ανεξέλεγκτα.
Το κεφάλι του μωρού σας συνεχίζει να σπρώχνεται προς τα έξω έως ότου φαίνεται το προσωπάκι του. Γρήγορα, σκουπίζονται τα αμνιακά υγρά από το στόμα του, πριν την πρώτη ανάσα. Κρατάμε σταθερά το κεφάλι του εμβρύου και το γυρίζουμε απαλά, ώστε να αρχίσουν να βγαίνουν οι ώμοι του. Μετά τους ώμους το υπόλοιπο σώμα γλιστρά εύκολα προς τα έξω. Κόβουμε τον ομφάλιο λώρο. Το μωρό καθαρίζεται από τα υγρά και τις βλέννες, σκεπάζεται με μια καθαρή πετσέτα και η μητέρα έχει την ευκαιρία να το αγκαλιάσει για πρώτη φορά.
Θα νιώσετε χιλιάδες συναισθήματα να σας κυριεύουν έχοντας για πρώτη φορά στην αγκαλιά σας το μωρό σας. Ευφορία, ενθουσιασμό, δέος, υπερηφάνεια και φυσικά ανακούφιση και κούραση.
Η εξώθηση με τον τοκετό, μπορούν να διαρκέσουν από λίγα λεπτά έως και μια ώρα για τον φυσικό τοκετό. Στις γυναίκες που έχουν επισκληρίδιο διαρκεί έως 2 ώρες. Η επισκληρίδιος αναισθητοποιεί την περιοχή. Έτσι δεν λειτουργούν καλά τα αντανακλαστικά της εξώθησης.
Υστεροτοκία. 3ο στάδιο. Γέννηση του πλακούντα και των υμένων
Υστεροτοκία 3ο στάδιο αρχίζει μετά την γέννηση του εμβρύου και τελειώνει με την αποκόλληση και έξοδος του πλακούντα. Μετά την γέννηση του μωρού η μήτρα κάνει μια παύση που διαρκεί μερικά λεπτά. Μετά από αυτή την παύση αρχίζουν οι συσπάσεις ώστε να μικρύνουν την μήτρα και να αρχίσουν να αποκολλούν τον πλακούντα από το τοίχωμα της μήτρας. Οι συσπάσεις της εξώθησης του πλακούντα είναι ανώδυνες και δεν έχουν καμία σχέση με την εξώθηση του εμβρύου. Μετά την αποκόλληση του ο πλακούντας γλιστράει έξω από τον κόλπο. Υπάρχει περίπτωση ο γιατρός να σας ζητήσει να σπρώξετε λίγο ώστε να βγει ο πλακούντας. Η υστεροτοκία δεν είναι επώδυνη και διαρκεί από μερικά λεπτά έως 1 ώρα. Συνήθως ο πλακούντας αποκολλάται μέσα σε 5-10 λεπτά.
Μετά τον τοκετό.
Μετά την γέννηση και του πλακούντα η μήτρα συνεχίζει συσπάσεις, πολύ ελαφρότερες, ώστε να μικρύνει στραγγαλίζοντας τα αγγεία που έδιναν αίμα στον πλακούντα και έτσι αποφεύγεται η αιμορραγία. Ελέγχεται η μήτρα περιοδικά ώστε να βεβαιωθούμε ότι παραμένει συσπασμένη και στεγνή (μη αιμορραγική). Γίνεται καθαρισμός του κόλπου από το αίμα, τα αμνιακά και τις βλέννες και συρράπτεται η μικρή τομή που είχε γίνει στο αιδοίο. Το μωρό περιποιείται και παρακολουθείται από νεογνολόγο παιδίατρο ώστε να τύχει της καλύτερης παρακολούθησης τα πρώτα λεπτά της ζωής του.
Σε περίπτωση που η μήτρα δεν είναι επαρκώς συσπασμένη χορηγείται oxytocin (ορμόνη που προκαλεί σύσπαση στη μήτρα). Μικρές συσπάσεις συνεχίζουν να διαπερνούν τη μήτρα έτσι ώστε να αποφευχθεί η αιμορραγία και δίνουν την αίσθηση πόνων περιόδου. Η μήτρα πλέον είναι στο ύψος του ομφαλού ή κάτω από αυτό. Ο γιατρός εξετάζει τον πλακούντα για να βεβαιωθεί ότι είναι ολόκληρος. Σε περίπτωση επισκληριδίου ο αναισθησιολόγος αφαιρεί το καθετηράκι από το οποίο έδινε φάρμακο, αυτό διαρκεί μια στιγμή και δεν πονάει. Από αυτή την στιγμή μπορείτε να έχετε το μωρό στην αγκαλιά σας καθώς εξοικειώνεστε με αυτό και το θαύμα της γέννησης.
Επισκληρίδιος αναισθησία στον τοκετό
Για τις γυναίκες που επιλέγουν την επισκληρίδιο, η απώλεια αίσθησης, τις κάνει να μην αισθάνονται όλα αυτά. Έτσι θα πρέπει να εξωθήσουν με βοήθεια. Εκπαίδευση που έχει γίνει πριν από τον τοκετό, βοηθάει ιδιαίτερα σε αυτό το στάδιο. Η κάθοδος του μωρού μπορεί να είναι γρήγορη, αν αυτό δεν είναι το πρώτο, ή μπορεί να συμβεί συγχρόνως με την διαστολή. Σε κάθε σύσπαση, η δύναμη της μήτρας συνδυάζεται με την δύναμη των κοιλιακών μυών σας, αν εξωθείται ενεργά. Έτσι ασκείται μεγαλύτερη πίεση στο μωρο και προωθείται στο γεννητικό κανάλι. Όταν τελειώνει η σύσπαση και η μήτρα χαλαρώνει, το κεφάλι του μωρού θα υποχωρήσει ελαφρώς «δύο βήματα εμπρός ένα πίσω». Χρησιμοποιείτε θέσεις που είναι βολικές και σας βοηθούν τα εξωθείτε καλύτερα.
Όταν το κεφάλι του μωρού φτάσει στο τελευταίο τμήμα του γεννητικού σωλήνα «ευρυχωρία» αρχίζει να διογκώνει το περίνεο (περίνεο είναι το τμήμα από το αιδοίο μέχρι το ορθό). Σε αυτό το σημείο έχει αρχίσει να διαστέλλεται το περίνεο. Μπορείτε να αγγίξετε ή να δείτε με την βοήθεια ενός καθρέπτη τα μαλάκια του μωρού σας. Λίγες ακόμα συσπάσεις από αυτό το σημείο και θα έχετε το μωρό σας αγκαλιά. Με κάθε σύσπαση το αιδοίο ανοίγει όλο και περισσότερο και το κεφάλι του μωρού σας αρχίζει να παίρνει σχήμα. Βαθμιαία το περίνεο «πλαστικοποιείται» ώστε να πάρει την διάμετρο του κεφαλιού του μωρού.
Δείτε ακόμα:
