Η αποκόλληση του πλακούντα

Τι είναι η αποκόλληση του πλακούντα;

Η αποκόλληση του πλακούντα μια σοβαρή αλλά ευτυχώς όχι τόσο συνηθισμένη επιπλοκή της εγκυμοσύνης. Είναι ο διαχωρισμός του πλακούντα από το εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας, πριν την γέννηση του μωρού. Συνήθως συμβαίνει στο τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, αλλά μπορεί να εμφανιστεί οποιαδήποτε στιγμή μετά την 20^η εβδομάδα κύησης. Επηρεάζει περίπου 1 στις 120 εγκύους και αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή τόσο της μητέρας όσο και του εμβρύου.

Ποια είναι τα συμπτώματα της αποκόλλησης;

Η αποκόλληση μπορεί να είναι μερική ή πλήρης, ενώ μπορεί να συμβαίνει σταδιακά κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης ή να εκδηλωθεί ακαριαία. Ανάλογα λοιπόν με την περίπτωση, τα συμπτώματα μπορεί να ποικίλουν. Όταν η αποκόλληση γίνεται αιφνίδια, το πρώτο σύμπτωμα είναι συνήθως η κολπική αιμορραγία. Η ποσότητα του αίματος που χάνετε δεν είναι πάντα ενδεικτική της σοβαρότητας της κατάστασης. Αυτό συμβαίνει γιατί κάποιες φορές αίμα παγιδεύεται ανάμεσα στη μήτρα και τον πλακούντα, με αποτέλεσμα η έγκυος να βλέπει λίγες σταγόνες αίματος ή και καθόλου, ενώ η αποκόλλησή είναι εκτεταμένη.

Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι:

• Πόνος χαμηλά στην κοιλία ή πίσω στη μέση
• Ευαισθησία και συσπάσεις της μήτρας
• Διαταραχές της καρδιακής λειτουργίας του μωρού

Αν η αποκόλληση συμβαίνει σταδιακά, προειδοποιητικά σημάδια είναι:

• Μικρή ροή αίματος που σταματά και επανέρχεται
• Μικρή ποσότητα αμνιακού υγρού
• Μειωμένη ανάπτυξη εμβρύου

Τι συμβαίνει ακριβώς κατά την αποκόλληση του πλακούντα;

Ο πλακούντας είναι ένα όργανο που αναπτύσσεται στο εσωτερικό της μήτρας κατά την εγκυμοσύνη.  Μέσω του πλακούντα το έμβρυο εξασφαλίζει το οξυγόνο και τα θρεπτικά συστατικά που είναι απαραίτητα για την επιβίωση και την ανάπτυξη του, ενώ αποβάλει άχρηστα προϊόντα του μεταβολισμού του, ώστε αυτά να μην συσσωρεύονται στην κυκλοφορία του. Ο πλακούντας είναι ισχυρά προσκολλημένος στο εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας και το έμβρυο συνδέεται με αυτόν μέσω του ομφάλιου λώρου. Φυσιολογικά, ο  πλακούντας διαχωρίζεται από την μήτρα μετά την γέννηση του μωρού. Αν ο διαχωρισμός γίνει πριν, τότε μιλάμε για αποκόλληση πλακούντα. Η αποκόλληση διακόπτει την παροχή οξυγόνου και θρεπτικών στοιχείων προς το έμβρυο, ενώ ενέχει τον κίνδυνο σοβαρής αιμορραγία για τη μητέρα και το έμβρυο.

Τι μπορεί να προκαλέσει την αποκόλληση;

Τις περισσότερες φορές, είναι άγνωστο τι ακριβώς προκαλεί την αποκόλληση του πλακούντα από την μήτρα. Ωστόσο, υπάρχουν καταστάσεις που έχουν αποδειχθεί ότι αυξάνουν την πιθανότητα αποκόλλησης του πλακούντα. Σε αυτές ανήκουν:

• Η ηλικία της μητέρας: συνήθως η αποκόλληση αφορά γυναίκες μεγαλύτερες των 35 ετών και μικρότερες των 20.
• Κύηση σε δίδυμα και γενικώς οι πολύδυμες κύησεις
• Ο τραυματισμός της μήτρας λόγω πτώσης, τροχαίου ή σωματικής κακοποίησης
• Το ιστορικό αποκόλλησης σε προηγούμενη εγκυμοσύνη εφόσον δεν υπήρχε σαφής λόγος πρόκλησης της π.χ τροχαίο ατύχημα. Σε αυτήν την περίπτωση, η πιθανότητα επανεμφάνισης αποκόλλησης είναι κοντά στο 10%
• Η αυξημένη αρτηριακή πίεση είτε πριν την εγκυμοσύνη είτε κατά τη διάρκεια αυτής.
• Άλλες επιπλοκές στην κύηση όπως φλεγμονές της μήτρας, προβλήματα με τον ομφάλιο λώρο, αυξημένη ποσότητα αμνιακού υγρού ή και διαρροή αμνιακού υγρού.
• Η ύπαρξη ινομυώματος στην μήτρα.
• Το κάπνισμα
• Η κατανάλωση αλκοόλ
• Η χρήση κοκαΐνης ή άλλων ναρκωτικών ουσιών.

 Πως κάνουμε τη διάγνωση;

Ο γιατρός θα διαγνώσει την αποκόλληση βασιζόμενος:

• Στα συμπτώματα σας όπως η αιμορραγία και ο πόνος και στα ευρήματα της φυσικής εξέτασης που θα πραγματοποιήσει
• Στην υπερηχογραφική εικόνα της μήτρας όπου μπορεί να διαπιστώσει αν έχει διαχωριστεί κάποιο τμήμα του πλακούντα από τη μήτρα και να υπολογίσει την έκταση αυτού. Με τον υπέρηχο μπορούμε να μελετήσουμε και τις κινήσεις του εμβρύου
• Στις ενδείξεις του καρδιογραφήματος όπου παρακολουθούμε την καρδιακή λειτουργία του εμβρύου και τις συσπάσεις της μήτρας. Το καρδιοτοκογράφημα πραγματοποιείται συνήθως μετά την 28^η εβδομάδα της κύησης

Ποια είναι η θεραπεία;

Γενικά δεν υπάρχει κάποια αγωγή που θα μπορούσε να προκαλέσει ‘’επανασυγκόληση΄΄ του πλακούντα. Η αντιμετώπιση εξαρτάται από το βαθμό της αποκόλλησης, την εβδομάδα κύησης και την κατάσταση της μητέρας και του εμβρύου. Γενικά, όσο μικρότερη είναι η αποκόλληση και όσο πιο κοντά στο τέλος την εγκυμοσύνης βρισκόμαστε, τόσο μικρότερος είναι ο κίνδυνος για τη μητέρα και το έμβρυο.

• Ήπια αποκόλληση κατά την 24 με 34 εβδομάδα κύησης: εφόσον η αιμορραγία που τυχών είχε εμφανιστεί έχει μειωθεί και εσείς και το έμβρυο είσαστε σταθεροί, ο γιατρός θα συστήσει παραμονή στο σπίτι, ξεκούραση και αποχή από οποιαδήποτε εργασία απαιτεί έστω και ελάχιστη σωματική δραστηριότητα. Έτσι επιβραδύνουμε την εξέλιξη της αποκόλλησης και δίνουμε χρόνο στο μωρό να αναπτυχθεί όσο γίνεται περισσότερο. Συνήθως χορηγούμε κορτιζόνη ώστε να βοηθήσουμε την ανάπτυξη των πνευμόνων του εμβρύου σε περίπτωση πρόωρου τοκετού.
• Ήπια αποκόλληση μετά την 34 εβδομάδα κύησης:εφόσον το μωρό έχει αναπτυχθεί αρκετά, μπορούμε απλά να επισπεύσουμε τον τοκετό. Έτσι, αποφεύγουμε τον κίνδυνο για επιπλοκές που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τη μητέρα και το μωρό.
• Μέτρια προς σοβαρή αποκόλληση του πλακούντα: δυστυχώς, σε περίπτωση που η απώλεια αίματος της μητέρας είναι σημαντική και το μωρό αρχίζει να εμφανίζει επιπλοκές πραγματοποιούμε επείγουσα καισαρική.

Μπορούμε να προλάβουμε μια πιθανή αποκόλληση;

Αν και δεν μπορούμε πάντα να προλάβουμε μια πιθανή αποκόλληση, υπάρχουν βήματα που μπορούμε να ακολουθήσουμε ώστε να μειώσουμε την πιθανότητα να συμβεί. Αρχικά ακολουθούμε έναν υγιή τρόπο ζωής, απέχοντας από το κάπνισμα, την κατανάλωση αλκοόλ  και την χρήση απαγορευμένων ουσιών. Φοράμε πάντα ζώνη κατά τις μετακινήσεις μας με οχήματα και δεν κάνουμε δραστηριότητες που αυξάνουν την πιθανότητα τραυματισμού μας. Ακόμη, ελέγχουμε αυστηρά την αρτηριακή μας πίεση και ενημερώνουμε τον γυναικολόγο μας για την πιθανή αποκόλληση πλακούντα σε προηγουμένη εγκυμοσύνη, ώστε να παρακολουθούμαστε πιο στενά.