Καισαρική Τομή
Η καισαρική τομή είναι η χειρουργική μέθοδος με την οποία πραγματοποιούμε τη γέννηση του εμβρύου μέσω μιας τομής στην κοιλία και στην μήτρα και όχι διαμέσω του κόλπου. Τις περισσότερες φορές, η καισαρική τομή πραγματοποιείται όταν ο φυσιολογικός τοκετός δεν εξελίσσεται όπως θα έπρεπε. Άλλες φορές πάλι, η γυναίκα γνωρίζει από την αρχή ότι θα γεννήσει με καισαρική γιατί υπάρχει κάποια ιατρική πάθηση ή κατάσταση που θα καθιστούσε τον φυσιολογικό τοκετό επικίνδυνο για την ίδια όσο ή και για το έμβρυο.
Τα τελευταία χρόνια, ο αριθμός των γυναικών που γεννούν με καισαρική τομή ολοένα και αυξάνεται. Συγκεκριμένα, το 2017 το 30 % περίπου των γεννήσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο πραγματοποιήθηκε με καισαρική. Από αυτό, το 2,5 % πραγματοποιήθηκε λόγω επιθυμίας της μητέρας, χωρίς να συντρέχει κάποιος ιατρικός λόγος.
Πότε επιλέγουμε την καισαρική τομή;
Η καισαρική τομή είναι η ασφαλέστερη μέθοδος τοκετού όταν συντρέχει κάποιος από τους παρακάτω λόγους:
Αιτίες που αφορούν το έμβρυο:
- Το έμβρυο εμφανίζει σημεία δυσχέρειας και ανωμαλίες του καρδιακού ρυθμού
- Δεν έχει λάβει τη σωστή θέση για κολπικό τοκετό, δηλαδή βρίσκεται με τα πόδια προς τον τράχηλο (ισχιακή θέση) ή έχει τοποθετηθεί πλάγια (εγκάρσιο), δηλαδή με τον ώμο προς τον τράχηλο
- Το έμβρυο είναι πολύ μεγάλο σε σχέση με τον τράχηλο της μητέρας (Δυσαναλογία)
- Το έμβρυο εμφανίζει ανατομικές δυσμορφίες που δυσκολεύουν τον φυσιολογικό τοκετό
- Το έμβρυο είναι πρόωρο και το πέρασμά του από τον γεννητικό σωλήνα εμπεριέχει κινδύνους τραυματισμού.
Αιτίες που αφορούν τη μητέρα ή την διαδικασία του τοκετού:
- Ο τοκετός δεν εξελίσσεται. Παρά τις πολύωρες και δυνατές συστολές, ο τράχηλος δεν διαστέλλεται και ο τοκετός δεν εξελίσσεται. Είναι η πιο συχνή αιτία πραγματοποίησης καισαρικής μετά από προσπάθεια για φυσιολογική γέννα.
- Υπάρχει πολύδυμος κύηση (δίδυμα ή τρίδυμα)
- Η έγκυος έχει διαβήτη, αρτηριακή υπέρταση ή κάποια άλλη σοβαρή πάθηση όπως καρδιολογικά προβλήματα.
- Η έγκυος εμφανίζει σημάδια ενδεικτικά προ εκλαμψίας, μιας σοβαρής πάθησης της εγκυμοσύνης που μπορεί να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο τη μητέρα ή το έμβρυο
- Η έγκυος έχει κάποια δυσπλασία της μήτρας ή έχει πραγματοποιήσει κάποια επέμβαση σε αυτήν π.χ αφαίρεση ινομυώματος
- Υπάρχει κάποιο πρόβλημα με τον πλακούντα ή τον ομφάλιο λώρο π.χ προδρομικός πλακούντας, δηλαδή πλακούντας που βρίσκεται σε τέτοια θέση ώστε να παρεμποδίζει το άνοιγμα προς τον κόλπο
- Η μητέρα πάσχει από κάποια μεταδοτική νόσο όπως έρπη των γεννητικών οργάνων (εφόσον η μόλυνση είναι ενεργή τη στιγμή του τοκετού) ή μόλυνση από τον HIV και ο φυσιολογικός τοκετός αυξάνει την πιθανότητα μετάδοσης στο έμβρυο.
- Υπάρχει ιστορικό καισαρικής τομής και ο VBAC (φυσιολογικός τοκετός μετά από καισαρική τομή) τοκετός δεν είναι επιλογή για τη συγκεκριμένη έγκυο
Είναι η καισαρική τομή ασφαλής για μένα και το μωρό μου;
Πολλές είναι οι γυναίκες που φοβούνται ότι η καισαρική τομή είναι επικίνδυνη για εκείνες ή και το μωρό τους. Ωστόσο, η καισαρική τομή είναι μια πολύ πιο ασφαλής μέθοδος σε σχέση με τον φυσιολογικό τοκετό, όταν υπάρχει κάποια σαφής ένδειξη πραγματοποίησης της. Έτσι, είναι λάθος να παρατείνουμε ένα φυσιολογικό τοκετό ή να τον επιχειρούμε εξαρχής όταν αυτός συνεπάγεται κίνδυνο για την μητέρα ή το έμβρυο.
Από την άλλη πλευρά, η καισαρική τομή είναι μια χειρουργική επέμβαση και όπως κάθε άλλη επέμβαση, μπορεί να σχετίζεται με κινδύνους. Βέβαια, η πιθανότητα να εμφανιστεί κάποια επιπλοκή, όταν η καισαρική γίνεται στα χέρια ενός έμπειρου μαιευτήρα είναι ελάχιστη. Οι πιο συνήθεις κίνδυνοι από αυτούς είναι:
- Μόλυνση της τομής
- Απώλεια αίματος
- Τραυματισμός κάποιο οργάνου όπως το έντερο ή η ουροδόχος κύστη
- Πιθανές επιπλοκές σε επόμενη κύηση
- Τραυματισμός του έμβρυού ή εμφάνιση σημείων αναπνευστικής δυσχέρειας
Παράλληλα ο χρόνος ανάρρωσης που απαιτείται μετά από καισαρική τομή είναι μεγαλύτερος σε σχέση με τον αντίστοιχο μετά από κολπικό τοκετό, και έτσι η επάνοδος στις καθημερινές δραστηριότητες καθυστερεί. Για αυτούς τους λόγους δεν πραγματοποιούμε μια αναίτια καισαρική, η οποία δεν έχει εμφανές όφελος για τη μητέρα ή το έμβρυο.
Προετοιμασία πριν την καισαρική;
Η καισαρική τομή απαιτεί κάποια προετοιμασία, η οποία ξεκινά από το σπίτι και ολοκληρώνεται στο μαιευτήριο. Ανάλογα με τις συνθήκες υπό τις οποίες πραγματοποιείται η καισαρική, τα βήματα αυτά μπορεί να τροποποιηθούν.
- Στο σπίτι
Ο γιατρός μπορεί αν σας συστήσει να κάνετε ένα ντουζ με αντισηπτικό διάλυμα το βράδυ πριν τον τοκετό. Επίσης καλό είναι να μην ξυρίσετε το ηβικό τρίχωμα μέσα στο τελευταίο 24ωρο πριν τον τοκετό γιατί αυτό αυξάνει την πιθανότητα μόλυνσης. Αν χρειαστεί να απομακρυνθεί, αυτό θα γίνει από το προσωπικό του νοσοκομείου.
-
Στο μαιευτήριο
Όταν φτάσετε στο μαιευτήριο και λίγο πριν ξεκινήσει ο τοκετός, τοποθετούμε πάντα έναν ουροκαθετήρα και φλεβικές γραμμές ώστε να λάβουμε αίμα για εξετάσεις καθώς και για να χορηγούμε ενδοφλέβια υγρά και φάρμακα. Η περιοχή της κοιλιάς όπου θα γίνει η τομή καθαρίζεται χειρουργικά.
-
Αναισθησία
Οι περισσότερες καισαρικές πραγματοποιούνται με επισκληρίδιο αναισθησία. Με αυτόν τον τρόπο, η μητέρα μένει ξύπνια, μουδιάζει μόνο από τη μέση και κάτω και μπορεί να ζει όλη τη διαδικασία του τοκετού χωρίς την αίσθηση του πόνου. Πιθανόν να αισθανθεί μια ελαφρά πίεση από τους χειρισμούς του γιατρού. Η γενική αναισθησία, κατά την οποία η μητέρα κοιμάται χωρίς να έχει αίσθηση του τοκετού απαιτείται σε πολύ ειδικές περιπτώσεις και δεν προτιμάται.
Ποια είναι τα στάδια της καισαρικής;
Η καισαρική τομή χωρίζεται σε 3 βασικά βήματα:
-
Τομή στην κοιλιά
Αρχικά πραγματοποιήτε μια τομή στο δέρμα χαμηλά στην κοιλιά. Το μήκος της τομής κυμαίνεται από 10 ως 20 εκατοστά ανάλογα την περίμετρο του κεφαλιού του μωρού και το πάχος των κοιλιακών τοιχωμάτων. Σχεδόν πάντα η τομή αυτή είναι οριζόντια, δηλαδή από το ένα πλάι της κοιλιάς στο άλλο. Εναλλακτικά, η τομή μπορεί να είναι κάθετη, δηλαδή από τον ομφαλό ως την ηβική σύμφυση. Αφού γίνει η πρώτη τομή, ο γιατρός εξασφαλίσει ένα άνοιγμα διαμέσου του λιπώδους και του συνδετικού ιστού σύμφωνα με την πορεία που ακολουθούν φυσιολογικά οι ιστοί μέσα στην κοιλιά, ώστε να απομακρύνει το κοιλιακό τοίχωμα και να έχει πρόσβαση στην περιτοναική κοιλότητα.
-
Τομή στην μήτρα
Αφού απομακρυνθούν όλα τα στρώματα ιστών και φανερωθεί η μήτρα, γίνεται μία τομή σε αύτη. Συνήθως η τομή είναι και αυτή οριζόντια, στο κατώτερο τμήμα της μήτρας. Άλλου είδους τομές μπορεί να πραγματοποιηθούν ανάλογα με τη θέση του μωρού στη μήτρα και με πιθανές επιπλοκές του πλακούντα, π.χ ύπαρξη προδρομικού πλακούντα. Η τομή που βλέπετε εσείς στην κοιλιά δεν ταυτίζεται πάντα με την τομή που πραγματοποιείτε στη μήτρα.
-
Τοκετός
Αφού ολοκληρωθούν οι τομές, το μωρό γεννιέται από τη μήτρα μέσω αυτών. Καθαρίζονται η μύτη και το στόμα του μωρού, ώστε να αναρροφηθούν τυχών υγρά που έχουν συσσωρευτεί και απολινώνουμε τον ομφάλιο λώρο. Λίγο μετά την αφαίρεση του μωρού, απομακρύνουμε και τον πλακούντα και καθαρίζουμε την ενδομητρική κοιλότητα. Τέλος, κλείνουμε με ράμματα όλα στα στρώματα ιστών που ανοίξαμε.
Αναρρώνοντας μετα από καισαρική
Μετά τον τοκετό, θα χρειαστεί να παραμείνετέ στο μαιευτήριο για περίπου 4 μέρες. Εφόσον έχουν όλα κυλήσει ομαλά, θα μπορέσετε άμεσα να θηλάσετε και το μωρό σας. Από την επόμενη μέρα, θα μπορείτε να φάτε και να πιείτε κανονικά. Καλό είναι να ξεκινήσετε άμεσα το περπάτημα, πάντα φυσικά με τη σύστασή του γιατρού. Έτσι, μειώνεται η πιθανότητα δυσκοιλιότητας όπως και η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης. Εφόσον κινητοποιηθείτε, ο ουροκαθετήρας θα αφαιρεθεί το συντομότερο δυνατό.
Είναι φυσιολογικό, η τομή σας να σας πονάει ή να σας ενοχλεί τις πρώτες μέρες μετά τον τοκετό. Θα σας χορηγηθούν παυσίπονα, ώστε να ανακουφιστείτε τα οποία όμως δεν περιορίζουν την δυνατότητα σας να θηλάζετε. Τα ίδια παυσίπονα θα σας συστηθούν να λάβετε και στο σπίτι εφόσον συνεχίζετε να πονάτε.
Όταν επιστρέψετε σπίτι, είναι καλό να ξεκουραστείτε όσο το δυνατόν περισσότερο και να αποφύγετε κάθε είδους έντονης σωματικής δραστηριότητας. Φροντίστε να έχετε σε μικρή απόσταση τα πράγματα που χρειάζεστε εσείς και το μωρό σας και αποφύγετε να σηκώνετε βαριά αντικείμενα εκτός από το μωρό. Συστήνουμε να απέχετε από τη σεξουαλική επαφή για τουλάχιστον έξι εβδομάδες ώστε να μειωθεί η πιθανότητα μόλυνσης.
Τέλος παρακολουθείτε πάντα την τομή σας, ώστε να βεβαιωθείτε ότι επουλώνεται σωστά. Αν εμφανίσετε οποιοδήποτε από τα παρακάτω σημεία:
- Πυρετό
- Πόνο, ερυθρότητα, πρήξιμο, τοπική αύξηση της θερμοκρασίας στην περιοχή της τομής
- Κολπική αιμορραγία
- Δύσοσμές κολπικές εκκρίσεις
- Πόνο κατά την ούρηση
- Ερυθρότητα και πόνο στο στήθος
επικοινωνήστε άμεσα με το γιατρό.
Επόμενη εγκυμοσύνη
Ο τοκετός με καισαρική τομή ίσως θέσει κάποιους περιορισμούς όσο αφορά μια επόμενη κύηση. Αρχικά, θα χρειαστεί να παρέλθει ένα χρονικό διάστημα μέχρι να κριθεί ότι είναι ασφαλές να μείνετε πάλι έγκυος. Αυτό κυμαίνεται γύρω στους 12 με 15 μήνες. Παράλληλα, μια επόμενη εγκυμοσύνη έχει ελαφρώς αυξημένες πιθανότητες να συνοδεύεται από κάποια επιπλοκή του πλακούντα. Τέλος, όσο αφορά τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει ο επόμενος τοκετός, πλέον υπάρχει η δυνατότητα φυσιολογικού τοκετού μετά από καισαρική (VBAC), το οποίο ωστόσο πραγματοποιείται υπό προϋποθέσεις και δεν αποτελεί επιλογή για όλες τις γυναίκες. Ο γιατρός είναι ο μόνο που μπορεί να σας εξηγήσει ποια είναι τα βήματα που ακολουθείτε σε μία επόμενη κύηση σύμφωνα με την κατάσταση της υγείας σας.
